در نگاه اول، دو ماراتن یکی از شناخته‌شده‌ترین مسابقات دو است که فاصله آن 42.195 کیلومتر است. این مسابقه از المپیک‌های اولیه تاکنون بخشی ثابت از رقابت‌های جهانی بوده و نیازمند آمادگی بدنی، روانی و برنامه تمرینی خاصی است.
از سوی دیگر، «دو استقامت» یک اصطلاح گسترده‌تر است که شامل انواع مسابقات دویدن با مسافت‌های بالا (بیش از 3000 متر) می‌شود. دوهای نیمه‌ماراتن، 10 کیلومتر، اولترا ماراتن (بیش از 50 کیلومتر) و حتی مسابقات دو کوهستانی زیرمجموعه‌ای از دو استقامت هستند. تفاوت اصلی در اینجاست که ماراتن یک نوع خاص از دو استقامت محسوب می‌شود، اما تمام دوهای استقامت، ماراتن نیستند.
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های تفاوت دو ماراتن و دو استقامت، تفاوت در عملکرد فیزیولوژیکی بدن است. در دو ماراتن، بدن به شدت بر سیستم انرژی هوازی تکیه دارد، در حالی که در دوهای استقامت طولانی‌تر، مانند اولترا ماراتن، استفاده از چربی به‌عنوان منبع انرژی اصلی بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد.
تفاوت در ساختار عضلانی نیز قابل توجه است. دوندگان ماراتن معمولاً دارای ترکیب بهینه‌ای از فیبرهای عضلانی نوع I و IIa هستند، در حالی که در دوندگان استقامت، فیبرهای نوع I (کند انقباض) بیشتر فعال هستند. این فیبرها توانایی بالایی در مقابله با خستگی دارند ولی قدرت انفجاری کمی دارند.
شاخص VO2max یا حداکثر توانایی جذب اکسیژن نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. در ماراتن، بالا بودن این شاخص بسیار اهمیت دارد اما در دوهای استقامت طولانی، بیشتر به پایداری و تحمل در سطوح پایین‌تر VO2max نیاز است.
برنامه تمرینی برای دو ماراتن معمولاً شامل جلساتی با شدت متوسط تا بالا، تمرینات تناوبی (interval training) و زمان‌های دقیق برای ریکاوری است. هدف اصلی در این تمرینات، افزایش ظرفیت هوازی و تحمل عضلات در برابر لاکتات است.
اما در دو استقامت، تمرکز بیشتر بر روی حجم تمرینی است تا شدت. تمرینات طولانی‌مدت، تمرینات در ارتفاعات و یادگیری استراتژی‌های صرفه‌جویی در انرژی از جمله ویژگی‌های کلیدی برنامه‌های تمرینی در این نوع دو است.
تفاوت دیگر در دوره‌بندی تمرین‌هاست؛ برای ماراتن معمولاً دوره‌های 16 تا 20 هفته‌ای رایج است، در حالی که برای دوهای استقامت طولانی، دوره‌های آمادگی ممکن است به بیش از 6 ماه برسد.
از نظر روان‌شناسی ورزشی، تفاوت دو ماراتن و دو استقامت بیشتر در نحوه مواجهه با خستگی ذهنی، کنترل هیجانات و انگیزه طولانی‌مدت است. دویدن ماراتن، علی‌رغم طولانی بودن، دارای چارچوبی نسبتا قابل پیش‌بینی است. ورزشکاران به خوبی می‌دانند که در هر کیلومتر چه نوع فشار یا تغذیه‌ای نیاز دارند.
در مقابل، در دوهای استقامت طولانی‌تر، عوامل متعددی می‌تواند روان ورزشکار را تحت تاثیر قرار دهد: تغییرات آب‌وهوا، مسافت‌های بیشتر، مسیرهای ناهموار، و حتی شب‌روی. برای این دسته از ورزشکاران، تکنیک‌های مدیتیشن، تجسم، و استراتژی‌های شناختی مانند بخش‌بندی مسیر به قطعات کوچکتر، بسیار حیاتی هستند.
تغذیه در دو ماراتن و دو استقامت، تفاوت‌های ساختاری دارد. در ماراتن، مصرف منابع کربوهیدراتی با شاخص گلیسمی بالا پیش از مسابقه و در طول آن، به منظور تأمین گلیکوژن عضلانی و کبدی اهمیت دارد.
در دو استقامت، چون مدت زمان دویدن بیشتر است، مصرف مکرر مواد غذایی و نوشیدنی‌های الکترولیتی ضروری است. همچنین استفاده از چربی به عنوان منبع انرژی، به شرط تطبیق بدن با این نوع سوخت، رایج‌تر است.
الکترولیت‌هایی مانند سدیم، پتاسیم و منیزیم برای حفظ عملکرد عضلانی و جلوگیری از گرفتگی عضلات حیاتی هستند. کم‌آبی یا هایپوناترمی (افت سدیم خون) در دوهای استقامت طولانی شایع‌تر است و باید با برنامه‌ریزی دقیق مدیریت شود.
در دو ماراتن، کفش‌هایی با وزن سبک، انعطاف‌پذیری بالا و ضربه‌گیری مناسب ترجیح داده می‌شوند. همچنین لباس‌های جذب عرق و ضد حساسیت که باعث کاهش اصطکاک می‌شوند کاربردی‌تر هستند.
در دو استقامت، تجهیزات بیشتری مورد نیاز است. علاوه بر کفش‌های با دوام‌تر، دوندگان اغلب از کوله‌پشتی‌های آبرسان، جوراب‌های فشاری، دستکش، کلاه، و حتی چراغ‌های پیشانی در مسیرهای شبانه استفاده می‌کنند. این تفاوت در تجهیزات، نتیجه‌ی تفاوت در شرایط مسابقه‌ای و محیطی است.
مسابقات ماراتن معمولاً در مسیرهای شهری یا آسفالت برگزار می‌شوند. بنابراین آمادگی برای دویدن در سطوح صاف، باد کمتر و تغییر ارتفاع محدود ضروری است.
اما دوهای استقامت، بخصوص اولتراها، در محیط‌های متنوعی همچون کوهستان، بیابان، جنگل و حتی قطب جنوب برگزار می‌شوند. بنابراین تطبیق با دماهای شدید، ناهمواری مسیر، کمبود اکسیژن در ارتفاعات و خطرات طبیعی اهمیت ویژه‌ای دارد.
جامعه ماراتن دارای ساختاری سازمان‌یافته‌تر و رقابت‌های بین‌المللی بیشتری مانند ماراتن بوستون، لندن، برلین و نیویورک است. از طرفی، دوهای استقامت بیشتر روحیه «بقا» و همکاری دارند. در اولترا ماراتن‌ها، شرکت‌کنندگان گاه به جای رقابت شدید، بیشتر به دنبال تمام کردن مسیر هستند.
همچنین در فرهنگ دوهای استقامت، ارزش‌هایی مانند طبیعت‌گرایی، ماجراجویی و چالش با خود جایگاه پررنگ‌تری دارد.
نتیجه‌گیری
در نهایت، اگرچه دو ماراتن نوعی از دو استقامت محسوب می‌شود، اما تفاوت دو ماراتن و دو استقامت در ابعاد مختلفی چون فیزیولوژی، تمرین، روان‌شناسی، تغذیه، تجهیزات، محیط و حتی فرهنگ رقابت قابل مشاهده است. انتخاب بین این دو، بستگی به اهداف شخصی، توانایی جسمانی، انگیزه روانی و سبک زندگی فرد دارد. آنچه مسلم است، هر دو مسیر، چه ماراتن و چه دو استقامت، نیازمند تعهد، نظم و عشق به دویدن هستند.
برای افرادی که به دنبال ورود به دنیای ورزش‌های استقامتی هستند، درک تفاوت دو ماراتن و دو استقامت، اولین گام برای طراحی برنامه‌ای مؤثر و پایدار است.
ما در سازمان ورزشی یاس رایز با برگزاری تور ورزشی منحصر به فرد، فرصت‌های استثنایی برای علاقه‌مندان به ورزش فراهم می‌آوریم. تیم ما متعهد است تا با ارائه بهترین خدمات در تور ورزشی، تجربیات فراموش‌نشدنی و حرفه‌ای را برای شما به ارمغان بیاورد و در کنار شما، قدم به قدم به سوی سلامت و نشاط بیشتر پیش برویم.
